Daha önce ülke olarak bir kaç kez bu ödüllerden almıştık, yeni bir şey değil elbette. Kocaeli’de bu yıl üçüncüsünü düzenlediğimiz ve Türkiye’nin en anlamlı ödüllerinden ”Özkan Mert Onur Ödülleri” adı altında etkinlikler düzenlenmektedir. Bu yıl benim de ilk defa katılım sağladığım ve seçici kurulda görev aldığım organizasyon muhteşem bir şekilde geçti.
İzmit’te 311 yılında yayınlanan ve dünyaya ilimizden yayılan fakat kimsenin pek haberdar olmadığı bir konu ile karşı karşıyayız. Tarihte Nicomedia olarak bilinen şehrimizden dünyaya örnek ilk ferman, Gallerius fermanı olarak da bilinen dünyanın en eski inanç ve düşünce sistemlerine özgürlük getiren karardır. 23 Şubat 303 tarihinde Nicomedia tiyatrosunda 20 binden fazla Hıristiyan’ın kılıçtan geçirildiği herkes tarafından bilinmektedir. O tarihlerde başlayan ve 311 yılına kadar geçen sürede ise Roma İmparatorluk sınırları içerisinde kalan bütün inanışlara da büyük zulümler ve katliamlar yapılmıştır. Bu tutum ve davranış, Roma’nın başkenti olan Nicomedia’nın katil şehir olarak anılmasına neden oldu. 309 yılında başlayan görüşmelerde bir sonuç alınamasa da Gallerius’a Konstantin’i Nicomedia’ya götürme emri verildi. İki yıl sonra Gallerius ölüm döşeğinde iken Konstantin’in inanç ve düşünce özgürlüğü ile ilgili hazırlattığı söylenen, daha sonra Gallerius fermanı olarak bilinen o ferman Gallerius’a imzalatıldı. Din ve Düşünce özgürlüğü konusunda dünyanın en eski hoş görü ve tolerans fermanı olan bu ferman, 30 Nisan 311 İzmit’te (Nicomedia’da) duyuruldu. Daha sonra Asya imparatoru Konstantin Milano’ya, Avrupa imparatoru Likinius da Nicomedia’ya imparator olarak geldi. İmparatorluk bağlarını güçlendirmek için Likinius, Konstantin’in kız kardeşi ile evlendi. Gallerius fermanının uygulanması sırasında bazı aksaklıklar görüldüğü için aylar süren bir çalışma yapıldı. Bu çalışma sonrasında “Edict of Milan” adıyla bilinen ikinci hoş görü fermanı, her iki imparator tarafından Milano’da imzalandı. Ama Konstan’in isteği ile birincisinin olduğu gibi Milano fermanı da 13 Haziran 313’de Likinius tarafından Nikomedia’da açıklandı.
Bütün bu gelişmelerden sonra Nicomedia yani bu günkü İzmit, bu tarihi onuru hak ederek dünya tarihinde dünyanın inanç ve düşünceye özgürlük tanıyan en eski iki fermana ev sahipliği yapmıştır. Milano fermanında bir tek cümlede şu sözler yer almaktadır: ”Herkes istediği gibi ibadet etmede serbesttir.” BU DÜZENİ ÖYLE KURALIM Kİ BİZ BİR DİNDEN YA DA BİR MEZHEPTEN YANA GÖZÜKMEYELİM. Bu sözle Laiklik düşüncesi ilk defa bu topraklardan dünyaya aktarılmıştır. Bu gün yaşanan süreçte bir kez daha görüyoruz ki 1700 yıl önce bu topraklardan Roma devleti birlik ve beraberliğin dünya insanlığı açısından ne kadar önemli olduğunu, önemsenmesi gereken bir konu olduğunu üzerine basa basa vurgulamıştır.
Sevgili Okurlar;
İlimiz de böyle bir tarih saklı durmaktadır. Biz de elimizden geldiği kadar yaşadığımız şehre bir nebze olsun manevi anlamda borcumuzu ödeme adına bazı kültür etkinliklerine katılarak şehrimizi dünyaya tanıtmaya, bir turizm kenti yapmaya kararlıyım. Bu anlamda geçtiğimiz günlerde adına düzenlenen onur ödülleri dolayısıyla ilimize gelen uluslararası Naji Naaman ödüllü Türk Şair Özkan Mert ile birlikteydim. Aktivitelerimiz arasında Kocaeli Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi öğrencileri Türkçe Öğretmeni adayları ile de buluşmak, onlarla söyleşi yapmak da vardı. Etkinlik içerisinde saygıdeğer meslektaşım Ruhan Odabaş ve Gazetemizin Tarih danışmanı Numan Gülşah da bize eşlik etti. Gerçi Özkan Mert tek başına ülkemizi temsil etmesine ediyor; ancak yaptığımız organizasyonlarda bir şey dikkatimi çekti, onu burada yazamayacağım, bu yeterli gelmedi. Daha önce Aziz Sancar, Osman Pamuk gibi bilim ve düşünce insanları Nobel alarak ülkemizi temsil etmişler, göğsümüzü kabartmışlardı. Ben de şimdi Nobel Edebiyat Ödülüne Özkan Mert’i aday gösteriyorum. 2016 yılında Özkan Mert ile birlikte İtalya’dan Michela Zanarella ve Venezüalle’dan Noris Roberts, Naji Naaman Edebiyat Kültür Vakfı Dünya Kültür Elçisi seçilmişti.
Şimdi tarihi tekerrür ettiriyor ve 1706 yıl önce Dünyanın En Eski Hoşgörü ve Tolerans Kararlarının alındığı ilimizden bütün dünyaya Nobel Edebiyat Ödülü adayını Özkan Mert olarak açıklıyorum.
30 Nisan 311 ve 13 Haziran 313’te açıklanan fermanların şehri olan İzmit’ten dünyaya mesajımızı da bu yazıyla vermiş olalım.
Araştırmalarım arasında gördüm ki benim bu yazıyı sadece köşeme taşımak yetmiyor. Gönüllü ve bu önerime sıcak bakan sivil toplum kuruluşları ile özerk yapıda olan kurum ve kuruluşların da bu öneriye katılması gerekiyor. Umuyorum bu öneri ilimiz başta olmak üzere birçok sivil toplum kuruluşu ve Üniversiteler düzeyinde karşılık bulur ve el birliği ile İzmit’imize bir onur daha kazandırırız.
