SARAÇHANE / İSTANBUL

Fatih Sultan Mehmet, 1429-1507 yılları arasında yaşayan İtalyan ressam Gentile Bellini’yi 1479 yılında İstanbul’a davet etti. Portresini yapmasına izin vermeden önce Bellini’nin yeteneğinden emin olmak isteyen Fatih Sultan Mehmet, sanatçıya, saraydaki farklı kişilerin resimlerini çizdirdi. Böylece İtalyan ressamın yeteneklerinden emin olan Fatih Sultan Mehmet, sanatçıya kendi portrelerini çizdirmeye başladı. Bellini tarafından 1480 yılında yapılan ve Fatih Sultan Mehmet’in başka bir kişi ile resmedilen tek portresi olma özelliği taşıyan tablo, İngiltere’nin başkenti Londra’daki dünyaca ünlü Christie’s salonundaki müzayedeye ile satışa çıkarıldı.

ONGUN: “İLK ETAPTA SARAÇHANE’DE SERGİLENECEK”
Müzayedede İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ni (İBB), Başkan Danışmanı ve kurum sözcüsü Murat Ongun ile Dış İlişkiler Daire Başkanı Mehmet Alkanalka temsil etti. Ongun ve Alkanka, müzayedeye telefonla katıldı. 226 eserin açık artırmaya çıkarıldığı müzayedenin en dikkat çekici parçalarından olan yapıt, 250 bin sterlinden açık artırmaya sunuldu. Yaklaşık 500 katılımcı ile başlayan müzayede, kıran kırana bir artırıma sahne oldu. Müzayedede, 6-7 alıcı, 550 bin sterline kadar çıktı. Bu rakamdan sonra sahne, İBB ve adı açıklanmayan bir alıcıya kaldı. Tarihi tablo için yapılan artırmanın galibi, 770 bin sterlin bandına kadar çıkan İBB oldu. Böylece; Türkiye ve İstanbul için tarihi öneme sahip tablonun, uzun yıllar sonra yeniden anavatanına dönmesinin yolu açılmış oldu.

14.55’TE İBB BİNASINA ULAŞTI
Gerekli prosedürlerin gerçekleştirilmesinin ardından İBB Kültür Varlıkları Daire Başkanı Mahir Polat, yapıtı teslim almak üzere beraberindeki heyet ile 8 Ağustos’ta Londra’ya gitti. Tablo, teslim alınmadan önce Polat ve beraberindeki uzmanlar tarafından incelendi. İBB heyeti, 12 Ağustos’ta Türkiye’ye döndü. Fatih’in portresi de müzayede evi tarafından 20 Ağustos’ta uzman kargo firmasına teslim edildi. 20 Ağustos gecesi İstanbul’a ulaşan tablo, gümrük işlemlerinin tamamlanmasının ardından, 14.55’te İBB’nin Saraçhane’deki merkez binasına ulaştı.
“ESERİ PAYLAŞMAK İÇİN HEYECANLANIYORUZ”
İmamoğlu, bina girişinde gazetecilere yaptığı açıklamada, “Tablo yuvasına döndü aslında. Bizim gurur verici. Şimdi biraz kendisi için hazırlanan özel bölümde dinlenmesi gerekiyor. İnşallah cuma günü, cuma namazından önce ya da sonra bir planlama yapacağız. Burada basınla paylaşacağız görüntülerini. Yine Saraçhane’de halkın evinde İstanbullu ile beraber buluşturacağız. En yakın zamanda çalışmalarımız sürüyor. En tertipli, en düzenli şekliyle İstanbul halkıyla, bütün Türkiye’yle bu güzel eseri paylaşmak için heyecanlanıyoruz” ifadelerini kullandı.

POLAT, DEPONUN ÖZELLİKLERİNİ PAYLAŞTI
Özel bir ekip ve ambalajla içeri alınan tablo, gerekli teknik özelliklere sahip bir alanda depolandı. Tablonun depolanmasıyla ilgili teknik bilgiler paylaşan Kültür Varlıkları Daire Başkanı Polat, şunları söyledi:
“Özel yüksek güvenlikli. Hem yangın hem her türlü vandalizme karşı korunmuş, yüksek güvenlikli cam sistemi. Arkasında depomuz var. Depomuz, yüksek kalitede güvenlikli bir depo. Vitrin gibi bir depo aslında. İklim, ısı, nem; bütün koşullarını sağlıyor. Hava geçişi sıfır, tam yalıtımlı bir oda. Yangın tertibatı ile ilişkisi tam. Aydınlatması esere zarar vermeyecek düzeyde. Uluslararası standartta bir eser depolama alanımız var.”

PORTRENİN ÖZELLİKLERİ
Gentile Bellini’nin en önemli resimleri arasında sayılan ve tuval üzerine yağlı boya çalışılmış yapıtın eni 33,4; boyu ise 45,4 santimetre. Tablonun sağ alt köşesinde Latin harfleriyle not düşülen tarih ise 25 Kasım 1480. Fatih Sultan Mehmet’in portresinde yer alan ikinci kişinin kim olduğu ise hala bilinmiyor. Christie’s müzayede salonunda İslam ve Hindu Sanat Eserleri sorumlusu olarak çalışan Sara Plumby’e göre, tablodaki kişinin kim olduğu hakkında iki farklı teori bulunuyor. Bunlardan birincisi ikinci figürün, padişahın üç oğlundan biri olduğu. Ancak, tablodaki ikinci kişinin II. Mehmet ile arasındaki yaş farkının az olması bu iddiayı çürütüyor. Diğer iddianın sahipleri ise tablodaki figürün beyaz tenli ve tıraşlı olmasından yola çıkarak, Batılı bir kişi olduğunu ileri sürüyor.