Bu makale yazarın Ulusal Strateji Merkezi-USMER İstanbul Başkanı iken yazdığı 18 Şubat 2011 makalesinden derlenip, güncellenmiştir.
Amerikan Merkezi İstihbarat Teşkilatı CIA, her yıl Şubat ayının başlarında kendi resmî internet sitesinde her ülke için yayınladığı bilgi dosyalarındaki (Factbook) verilerden[[1]] yola çıkarak CIA’nın bile kabul ettiği Çin mucizesi karşısında özellikle kısa bir ABD-ÇİN incelemelerimizi sizlere sunmak istiyorum.
CIA’nın tahminleri çerçevesinde son dört yılda SAGP cinsinden[[2]] ekonomik büyüklüklerine göre ilk oniki sırayı paylaşan ülkeler şöyledir:
| Tablo 1: Ülkelerin Ekonomik Büyüklüklerine Göre Sıralaması, (GSYH-SAGP) Trilyon Dolar | |||||||||
| 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | |||||
| Dünya* | 105,040 | Dünya | 107,500 | Dünya | 115,100 | Dünya | 119,400 | Dünya | 126,688 |
| ABD | 16,720 | Çin | 17,630 | Çin | 19,510 | Çin | 21,270 | Çin | 23,120 |
| Çin | 13,370 | ABD | 17,460 | ABD | 17,970 | ABD | 18,560 | ABD | 19,360 |
| Hindistan | 4,962 | Hindistan | 7,277 | Hindistan | 8,027 | Hindistan | 8,721 | Hindistan | 9,470 |
| Japonya | 4,729 | Japonya | 4,807 | Japonya | 4,658 | Japonya | 4,932 | Japonya | 5,405 |
| Almanya | 3,227 | Almanya | 3,621 | Almanya | 3,842 | Almanya | 3,979 | Almanya | 4,150 |
| Rusya | 2,553 | Rusya | 3,568 | Rusya | 3,471 | Rusya | 3,745 | Rusya | 4,000 |
| Brezilya | 2,422 | Brezilya | 3,073 | Brezilya | 3,166 | Brezilya | 3,135 | Endonezya | 3,219 |
| İngiltere | 2,378 | Fransa | 2,587 | Endonezya | 2,839 | Endonezya | 3,028 | Brezilya | 3,243 |
| Fransa | 2,273 | Endonezya | 2,554 | İngiltere | 2,660 | İngiltere | 2,788 | İngiltere | 2,880 |
| Meksika | 1,845 | İngiltere | 2,435 | Fransa | 2,647 | Fransa | 2,737 | Fransa | 2,826 |
| İtalya | 1,805 | Meksika | 2,143 | Meksika | 2,220 | Meksika | 2,307 | Meksika | 2,406 |
| G. Kore | 1,666 | İtalya | 2,066 | İtalya | 2,174 | İtalya | 2,221 | İtalya | 2,307 |
* : http://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.PP.CD
http://www.wiki-zero.com/index.php?q=aHR0cHM6Ly9lbi53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvTGlzdF9vZl9jb3VudHJpZXNfYnlfR0RQXyhub21pbmFsKQ
Tablodaki verilere göre, CIA’nın bile itiraf ettiği gibi, batı emperyalist-kapitalist blokuna dahil ülkeler sıralamada küme düşmekte, onların yerleri BRİC ülkeleri tarafından doldurulmaktadır. Böylece küresel olduğu iddia edilen ekonomik krizin, aslında batı kapitalist sistemine ait olduğu ve küresel olmadığı açıkça görülmektedir. Nitekim (ABD+AB+Japonya) grubunun dünya ekonomisindeki payları yıllar kriz döneminde azalırken, krizin hafiflemesiyle beraber tekrar artış eğilimine girerken, BRİC ülkelerinin payları düzenli şekilde artmaktadır.
| Tablo-2: Dünya Ekonomisindeki Paylar, % | |||||||
| 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | |
| ABD+AB+Japonya | 43,0 | 42,0 | 37,3 | 37,1 | 41,8 | 42,5 | 44,4 |
| BRİC | 25,2 | 25,7 | 26,7 | 29,4 | 34,2 | 36,9 | 39,8 |
Ama bu tablonun en önemli göstergesi, CIA’nın tahminlerinden çok daha önce Çin’in ekonomik büyüklük açısından ABD’yi geçerek 1. sıraya yükselmiş olmasıdır. Bunun kaçınılmaz sonucu olarak ABD’nin dünya ekonomisindeki payı azalırken, Çin’in payı artmaktadır.
| Tablo-3: Dünya Ekonomisindeki Paylar, % | |||||||
| 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | |
| ABD | 18,6 | 18,3 | 19,2 | 16,2 | 15,6 | 15,5 | 15,3 |
| ÇİN | 14,0 | 14,5 | 15,3 | 16,4 | 16,9 | 17,8 | 18,3 |
ABD ve Çin’in ekonomik yapılarının irdelenebilmesi için GSYH içindeki üç ana sektör olan; tarım, sanayi ve hizmetler sektörlerinin paylarını karşılaştırmak gerekir. Bu konudaki en belirleyici unsur, GSYH içindeki sanayi payıdır.
Görüldüğü üzere, Çin’in sanayi üretimi 2018 yılında ABD’nin sanayi üretimini 2,5 misline ulaşmıştır. ABD’nin GSYH’sının içindeki en büyük pay % 80,2 ile “hizmetler” sektörüne aittir. ABD hizmetler sektörünün içindeki en büyük pay ise “finansal işlemlere” aittir. Örneğin ABD Ticaret Bakanlığı Ekonomik Analiz Bürosu verilerine göre 2009 yılında finansal işlemlerin, hizmetler sektöründeki payı % 25,57’dir. [[3]]
| Tablo-4: 2018 GSYH Sektör Payları, % | ||
| ABD | ÇİN | |
| Tarım | 0,9 | 8,2 |
| Sanayi | 18,9 | 39,5 |
| Hizmetler | 80,2 | 52,2 |
Çin’in üretimden gelen ekonomik gücünün en önemli göstergelerinden birisi ise sıvı çelik üretim rakamlarıdır.
Dünya Çelik Birliği istatistiklerine [[4]] göre batı kapitalist sisteminin ekonomik krize yuvarlandığı 2007 yılından itibaren batı ülkelerinde çelik üretimleri azalırken, Çin üretimini sürekli artırmıştır. 2014 yılında Çin’in çelik üretimi, kendini takip eden diğer ilk üç ülkenin üretimleri toplamının üç (3) katını aşmıştır. Sürekli artan bu büyüklükteki çelik üretimi, ekonomik büyüme, bilimsel ve teknolojik gelişim göstergesi olup, giderek kalkınma ve refahın göstergesi olacaktır.
CIA’nın ülke bilgilerini derlediği veri bankasında yayınladığı bilgileri gerek ABD-ÇİN ve gerekse batı kapitalist ülkeleri ile BRİC, Şanghay İşbirliği Örgütü ve diğer millî devletler ile mukayeselerini gelecek yazılarımızda incelemeye devam edeceğiz.
SONUÇ
Bu verilerin gösterdiği en önemli sonuç; batı kapitalist sisteminin ekonomik liderliği kaptırdığı, büyük bir borç batağına saplandıkları, yaşadıkları ekonomik krizi “dünya”ya mâletmeye çalışmalarına rağmen, krizin sadece kendilerinde olduğunu göstermesidir. Batı, bu krizde yitirdikleri sermayeyi geri kazanmak için ise kapitalizmin en vahşi yolunu tekrar seçerek, ilkel sermaye birikimi için emperyalist sömürge savaşlarına geriye dönmektedirler. Bunun kaçınılmaz sonucu ise Ortadoğu (maalesef Türkiye de dahil) ve Afrika ülkelerinde bölgesel kanlı çatışmaların uzun süre devam edeceği gerçeğidir.
Haluk Dural
Millî Merkez Genel Sekreteri
[[1]]:https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-factbook/rankorder/rankorderguide.html
[[2]]: Cari fiyatlarla ve milli paralarla hesaplanan ülke GSYH’ları, o ülkedeki ortalama dolar kuruna bölünerek nominal değer bulunur. Aynı bazda ifade edilse de, ülkelerin enflasyon oranları ve yaşam standartları aynı olmadığından, dolar cinsinden GSYH’ları mukayese etmek doğru sonuç vermez. Bu eksikliği gidermek amacıyla her ülke için Satınalma Gücü Paritesi-SAGP (purchasing power parity-PPP) tabloları kullanılır. Her ülkenin ulusal parası cinsinden cari fiyatlarla hesaplanmış olan GSYH’ları, o ülke için verilen SAGP ile bölünerek dolara çevrilir ve birbiriyle daha anlamlı şekilde mukayese edilir. Nitekim, CIA’nın bilgi dosyalarında her ülke için GSYH değerleri SAGP cinsinden verilerek kıyas yapılmaktadır.
[[3]] : http://www.bea.gov/industry/gpotables/gpo_action.cfm?anon=795267&table_id=26751&format_type=0
[[4]] : http://www.worldsteel.org/?action=stats&type=steel&period=latest
**********************************************************************
ÇİN, ABD’yi geçti…
Halûk Dural
Millî Merkez Genel Sekreteri, 18.02.2018
halukdural@gmail.com
