Kapitalizm tüketemeyen müşterilerinin tek tek veya toplu intiharından sorumlu
değildir cümlesini rahatsız olmaz meyanında da okuyabilirsiniz.
Ayağının kırıldığını bile sıcakken anlamayan halkımızın geçici kederi dağıldıktan sonra
konuyu ele almaya ancak cesaret ettik. Zira son nefesinde bile kapitalizmden ürün satın
alınan dramatik bir bağlılık / bağımlılık ilişkisi mevzubahistir.
Uzmanların ‘sürekli su tüketin’ önerisinin su kısmı hariç bitimsiz satın almalarla
hayatımızı tüketirken “mutluyum, mutlusun, mutlular” fiil çekimlerinde yaşadığımızı
sanıyoruz. Bu alış-verişin veriş kısmında yetersiz kaldığımız anda hikâyemiz hakikî acıların
yağmurunda ıslanıyor.
Kapalıçarşı’da esnaflık yapan birinin kendine ve ailesine ‘özel’ olduğunu hissettiren
imkânlar imkânsız olunca yaşamaya da gerek yok dedirten bir tuhaf algıdır bu Kapitalizm.
Arası, ortası yoktur; ihtiyaçları asgarîye indirerek yeni baştan bir hayat kurgulamak veya
köye dönmek, şansını başka bir ortamda yada şekilde denemek gibi seçeneklere yer yoktur
kitabında.
Ailenin gerçek reisleri olan kadın ve çocukların doğal ve ötesi ihtiyaçları
karşılandığında ‘aşkııım’, ‘hayaatım’, ‘canısı’ replikleri; karşılan(a)madığında “Sen ne biçim
adamsın”, “Bana ne; nerden bulursan bul”, “Sen de erkek misin” edebiyatı. Ya sonra?
Hak ve hukuk olarak eş fakat fizik olarak farklı kadın ile erkeğin bu gösterişçi, konukomşuya rezil olmamak’çı ve ‘satın almasız çıkış’ı olmayan müşteri dünyasında işler
yürümediğinde – ki zaten sürdürülebilir değildir – fıtrat konuşmaya başlar. Sonra da kadına
ve çocuğa yönelik şiddet, cinayetler ve intiharlar..
Biz, biz, biz; Kapitalizmin askerleriyiz. 5 kişinin kazanacağı, 95 kişinin kaybedeceği
anapara / sermaye yarışında sürgit kaybedeceğimiz maçlara asılıyoruz. Asıl maçı bizi madde
(meta) bağımlısı yapan büyük şirketlerle değil en yakınımızda ve hâli-vakti en bize
benzeyenle yapıyoruz. Biz imkânsız sonuçlar için yaratılmışız zannındayız.
Kapitalizm görece eşitlikçidir; örneğin parti ve cinsiyet ayrımı yoktur. Milliyetçisi –
Müslümanı, Atatürkçüsü – Liberalı, köylüsü – kentlisi, kadını – erkeği aynı ve tek bir safta
sıralanmaktadır: Müşteri. AVM’lere baktığınızda cemaat sevabının ne olduğunu anlamakta
gecikmezsiniz.
Karıncaların iş yapma alışkanlığı misal alışveriş alışkanlığını ibadete çeviren hatta
bunun abdesti olarak öncesinde otoparkları kilitleyen bir kitlesel ritüel. Kasadaki ödeme ânını
cezbe hâli olarak gören ve gösteren bir âyin. Muhafazakâr yada mütedeyyin diye teşmil
olunan kitlenin kalabalıkların dinine dalarak bonus sevap biriktirme ve bu dünyalarını
kurtarma hakları yok mudur?
Yâsin 65’e (“İşte o gün ağızlarını mühürleriz; bizimle elleri konuşur, ayakları da
yaptıklarına şâhitlik eder.”) rağmen imamların cenaze başında verdiği talkın / telkin “Rabbim
Allah, Dînim İslam, Peygamberim Hz. Muhammed (S.A.V.)” üçlemesi üstünedir.
Oysa kahir ekseriyetin Rabbi para-pul, dini Kapital-iyet, peygamberi de Marka
Hazretleridir. Hani şu kişilik ve karakterimizdeki eksikliği yamadığımız markalar. Dahası
düzenimiz: Zenginite, imanımız: Kenz ve servet, kitabımız: Kartlar, mezhebimiz: Riya ve
gösteriş, tarikatımız: İşkembevîlik.
Ne diyordu Abbas ‘Müslüman Maskeli Balo’ şiirinde; “Beş duyu organının beşi de
işkembeye merbut / Magazin oltasını yut, maç sonuçlarından fal tut.” Bir başlık da sona atalım:
MÜSLÜMAN MASKELİ KAPİTALİZM
