Etiket arşivi: Payı

DELİ DUMRUL DEVLETİ

DELİ   DUMRUL  DEVLETİ

 

süleyman pekinİçimizde bazılarının Devlet kurmaya pek bi merakı var. Fakat devlet kurmak turşu kurmaya benzemez. Ki turşu kurmanın bile bir bilgi – birikim altyapısı var. Oysa bunlar beş kişi bir araya gelip yardım derneği kurmaya benzetiyorlar herhalde bir devlet kurgusunu. Zaten o yardım derneğinde de sermaye sıfırdır; sizden – bizden para toplarlar, toplama sırasındaki masraf ve mesailerini keserler, sonra da bir dinî merasimi andıran uygulamalarla teslimat organizasyonları yapıp kayıt altına alırlar. Tabii yazılı değil görsel kayıt.. Ve sanki mal, para yardımından çok din, iman yardımı üzerine bir strateji..

Millet egemenliğine dayalı parlamenter sistemde 97 yılı deviren Cumhuriyet, nöronları farklı işleyen bir kafaya göre besmelesiz kurulduğu için yıkılıp yeniden kurulması sorun teşkil ediyordu. Hadi TBMM Cuma günü dualarla, tekbirlerle açıldı diyelim; o zaman Cumhuriyet bir pazartesi günü aniden ve mebusların tamamının oyunu almadan geçti’ye geçecekler. Sanki 1920’den beri farklı bir rejim tasavvuru varmış gibi.. Bir bakın son 15 yılda Meclisten ne acayip yasalar geçmiş, bir gece ansızın neler değişmiş?

Bu hafta onları değil bakmadığınız tarafları konu edindim. Ve bence Hükümetin en başarılı olduğu alan; vergi toplama. Rahmetli Kemal Unakıtan’dan Ali Babacan’a, Mehmet Şimşek’ten Naci Ağbal’a; yeni vergi kalemlerinde, vergi oranlarının artırımında, yılbaşıyla birlikte katlanır zam miktarlarında ve akla – hayale gelmeyecek yöntemlerle tekeden süt sağımında hepsi on numara, beş yıldız.

Mesela elektrik faturama 0.214069 birim fiyatı üzerinden 67.86 Tüketim Bedeli yazmışlar; üşenmemiş 0.11776025 birim fiyatı üzerinden de Dağıtım Bedeli yazmışlar. Yani tükettiğim elektriğin bana girişi oldukça çarpıcı şekilde çifte kavrulmuş leblebi gibiymiş, haberim yok. Bitti mi; bitmedi: 0.68 lira Enerji Fonu, 1.36 TRT Payı, 3.39 da Belediye Tüketim Vergisi.. Çaktırmadan Başiskele Belediyesi’yle beraber ortak tüketiyoruz, TRT – Fon da gramafon..

Mesela su faturama 1.Tarife Su Tutarı 20.60 ayrı, 2.Tarife Su Tutarı 26.32 ayrı olmak üzere 46.92 yazmışlar; yetinmemişler 23.46 liralık da Atıksu Tutarı çiziktirmişler. Ya ben o suları içip içip atmadıysam helalliği benden musallada mı alacaksınız? Yetti mi; yetmedi: Biri % 8 biri % 18’lik iki ayrı KDV, bir adet ÇTV, 3.09 liralık da Bakım Ücreti faturaya çok sanatsal bir biçimde yansıtılmış. İSU’cum senede bir uğramasa bile her ay bana uzaktan bakacak kadar bakımlıdır.

Mesela ev internet ve cep telefonu faturama önce bi güzel % 18 KDV, yanında bi de % 5 ÖİV konduruyorlar ya sevildiğimi anlıyorum. Mesela arabama 1 litre benzin alacaksam hiç üşenmiyorum 2 litre kadarlık da devletime benzin deposundan vergi dolduruyorum. Tapu Harcı, Damga Vergisi, KKDF (Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu), BSMV (Banka Sigorta Muameleleri Vergisi) vs. vs. toplamda 670 çeşit vergiyle aramızda nasıl bir seviyeli ilişki olduğunu hesap edemesen de tahmin et ey halkım.

Mevzu uzamasın; âdetimiz üzere bir sorun – sıkıntı beyan ediyorsak muhakkak bir de çözüm önerisi sunarız. Örneğin Osmangazi Köprüsü’nü çok beğendim. Hele hele İzmit Körfezi’nde oturan biri olarak düğünde takılan ilk bilezik kıvamında.. Ama asıl ödeme usulüne hayran oldum. Yap-İşlet-Devret modeliyle gerçekleştirilen Köprüden günlük 40 bin araç geçiş garantisi verilmiş. Daha 10 bin geçen aracı yeni bulduğu için her gün 30 bin geçmeyen aracın vergisi bizde. Başlangıçta 130 lira civarındaki geçiş bedeli araç geçişini teşvik önce 90’a, sonra da 65’e indirilmiş. Bu arada Topçular – Eskihisar arasında arabalı vapurla araç taşıyan İDO’nun İngiliz Ortağı bize de garanti verildi diyerekten soluğu mahkemede almış. İşin güzeli ne köprüden ne de arabalı vapurla geçmediğim halde ikisinden de geçmeme ücretimi faturalarla tıkır tıkır ödüyorum. Tam Deli Dumrul’un Köprüsü misali.. Hani kuru deredeki tahta köprüden geçenden 1 akçe, geçmeyenden sopayla 2 akçe alıyordu ya kötekleri kafamda hissediyorum.

Yeni devlet teranelerinde yeni isim düşünenlerin aklına Dede Korkut Hikâyeleri’nden isim düşüreyim; hem tarih hem Türklük kokuyor: Deli Dumrul Devleti.

ORTAKLARIN ŞİRKETE BORÇLANMA YASAĞI VE KAR PAYI AVANSI

savaş yıldızŞirketlerin, bilançolarında yeralan ortakların nakit borçlanmalarından kaynaklanan borçlarının tasfiye edilmesi ve güçlü sermaye yapısına geçişin sağlanabilmesi için Ticaret Kanunun verdiği üç yıllık süre Temmuz/2015 te sona ermiştir.

Ayrıca, Finans kurum ve kuruluşları açısından, şirket bilançosunda yeralan gerçeği yansıtmayan nakit kasa tutarı ile ortakların şirkete olan borçları, şirketin nakdi sermayesinin şirketten çekilmek suretiyle içinin boşaltılması anlamına gelmektedir. Peki, bilançolarda yeralan bu olumsuz durumu, nasıl olumlu hale getirebiliriz.

Şirketle İşlem Yapma, Şirkete Borçlanma Yasağı

Ticaret hukuku ile açıkça hüküm altına alınan iki temel

ilkesinden bir tanesi kurumsal yönetim ilkelerinin bir gereği olarak pay sahiplerinin şirkete borçlanma yasağıdır.

Yasak olan nedir ? sorusunun cevabı ise; şirket malvarlığının boşaltılması, şirketi yönetenlerin var olan karı dağıtmayarak şirketten haksız şekilde nemalanmalarına, şirket malvarlığında hakim çoğunluk gibi nemalanamayan küçük pay sahiplerinin mağduriyetine, dağıtılmayan karın örtülü şekilde pay sahiplerine aktarılması nedeniyle vergi kaybına ve şirket varlıklarının haksız şekilde boşaltılmış olması nedeniyle alacağını alamayan alacaklıların mağduriyetine sebebiyet verilmesi, ortak yada ortakların sınırsız bir şekilde şirkete nakit borçlanmasının olumsuz etkilerinin bertaraf edilmesi amaçlanmaktadır.

Yeni TTK’da, “Pay sahiplerinin şirkete borçlanma yasağı” başlıklı 358’inci maddesinde; ““Pay sahipleri, sermaye taahhüdünden doğan vadesi gelmiş borçlarını ifa etmedikçe ve şirketin serbest yedek akçelerle birlikte kârı geçmiş yıl zararlarını karşılayacak düzeyde olmadıkça şirkete borçlanamaz.” hükmü yer almaktadır.

Yeni TTK’da, “Şirketle İşlem Yapma, Şirkete Borçlanma Yasağı ” başlıklı 395/2. maddesinde; ““Pay sahibi olmayan yönetim kurulu üyeleri ile pay sahibi olmayan yönetim kurulu üyelerinin pay sahibi olmayan yakınları (alt ve üst soyundan biri yada eşinin yahut üçüncü derece dahil üçüncü dereceye kadar kan ve kayın hısımlarından biri) şirkete nakit borçlanamaz. Bu kişiler için şirket kefalet ve garanti ve teminat veremez, sorumluluk yüklenemez, bunların borçlarını devralamaz.

Belirli koşulların sağlanması durumunda ortakların şirkete borçlanmaları yasak kapsamından çıkarılmıştır. Ancak, Maliye Bakanlığı, ortakların şirkete borçlanmalarını örtülü kazanç dağıtımı kabul ederek, 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu (13maddesi) hükümlerine göre; Transfer Fiyatlandırması hükümlerini uygulayacağı tabiidir. İşte tam burada, vergilendirme noktasında ileride karşılaşılabilecek olumsuz sonuçlara karşı tedbirli olunması gerekmektedir.

Ne yapmalıyız ? sorusunun cevabı ise; kar payı avansı müessesesi, borçlanma yasağına karşı, yasa koyucunun önerdiği çözüm olarak karşımıza çıkmaktadır.

Kar Payı Avans Ödemeleri :

Ticaret hukuku’nun “Kar Payı” başlıklı 509 maddesinde; Kar payının ancak net dönem karından ve serbest yedek akçelerden dağıtılabileceği belirtilmiştir. Yasa’nın verdiği yetkiye dayanılarak, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nca Kar Payı Avansı Tebliği yayınlanmış olup, uygulama ile ilgili usul ve esaslar belirlenmiştir. Tebliğ 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’na tabi olmayan anonim şirketler ile limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketleri kapsamaktadır.

Kâr Payı Avansı Dağıtımı Hakkındaki Tebliğinde kâr payı avansının dağıtılması iki  koşul  bağlamıştır.

‐ Şirket genel kurulunca kâr payı avansı dağıtılmasına ilişkin karar alınmış olmalıdır, ‐ Kâr payı avansı dağıtılacak hesap döneminde hazırlanan üç, altı veya dokuz aylık ara dönem finansal tablolara göre kâr edilmiş olmalıdır.

Maliye Bakanlığı’nca yayımlanan 1 seri nolu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği ile “Avans kâr payı dağıtımı” başlığı altında Söz konusu düzenlemeye göre kurumlar vergisi mükelleflerince avans kâr payı dağıtımı yapılması halinde, dağıtılan kâr payları üzerinden elde edenin hukuki niteliğine göre vergi kesintisi yapılacaktır. Kesilen vergiler, avans kâr payı dağıtımının yapıldığı aya ait muhtasar beyanname ile beyan edilecektir.

Yasal mevzuat hükümlerine sadık kalınarak, Avans Kâr Payı dağıtılması halinde, transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı hükümleri uygulanmayacaktır.

Netice olarak; Ticaret hukukumuz da, Nakit borçlanma yasağı yumuşatılarak pay sahiplerinin şirkete borçlanmaları, şirketin karlılığı devam ettikçe mümkündür. Ancak sınırlama getirilmiş ve pay sahiplerinin sermaye taahhüdünden doğan borçlarını ifa etmedikçe ve şirketin serbest yedek akçelerle birlikte karı geçmiş yıl zararlarını karşılayacak düzeyde olmadıkça şirkete borçlanma yasağı halen mevcuttur.

Bağımsız Denetçi

Savaş Yıldız

bd.savasyildiz@gmail.com

Kaynaklar :

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu,

5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu,

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, 09/08/2012 RG, Kar Payı Avans Dağıtımı Hakkında Tebliğ,

Prof. Dr. Sami KARAHAN, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi,

Mustafa Sefa KARA, Yaklaşım Dergisi,

Gelecek hafta ; Gerçeğe Uygun Finansal Tablolar ve Özvarlık Tespiti