Doç. Dr. Mamedli, Azerbaycan Dünya Sulhuna Feda EdildiKocaeli Şairler ve Yazarlar Birliği tarafından organize edilen Güney Azerbaycan Edebiyatı konferansında konuşan Azerbaycan İlimler Akademisi üyesi Doç. Dr. Pervana Mamedli İran Türk Edebiyatı ve Güney Azerbaycan hakkında bilgi verdi
Kocaeli Şairler ve Yazarlar Birliği tarafından her yıl Türkiye dışındaki Türk edebiyatlarına yönelik olarak düzenlenen konferansların üçüncüsü dün Leyla Atakan Kültür Merkezi Dr. Şefik Postalcıoğlu Konferans Salonu’nda gerçekleşti.
Geçen yıllarda Doğu Türkistan ve Uygurlar ile Kerkük Türkçesi konulu konferanslar düzenlediklerini hatırlatan dernek başkanı Alptekin Cevherli, önümüzdeki yıllarda da diğer Türk edebiyatlarına yönelik üyelerini ve katılanları bilgilendirmeye yönelik konferanslarına devam edeceklerini ifade etti.
Şefik Postalcıoğlu Konferans Salonu’ndaki toplantıya konuşmacı olarak katılan Azerbaycan İlimler Akademisi öğretim üyesi Doç. Dr. Pervana Mamedli Güney Azerbaycan ve Güney Azerbaycan Türk Edebiyatı ile ilgili olarak geniş bilgi verdi. Konu hakkında 11 kitabı olan Mamedli ayrıca bu konuda pek çok ödülün de sahibi.
Doç. Dr. Pervana Mamedli şunları ifade etti: “Yaklaşık 1200 yıl boyunca Türk hakimiyetinde kalan bugünkü İran topraklarında 11 hanedan hüküm sürmüştür. Bunların 9’u Oğuz soyludur. Farslar bugün olduğu gibi geçmişte de daima azınlık olmuşlardır. Ancak Fars edebiyatı dönem dönem saray dili olarak kullanılsa da Safeviler döneminde özellikle de Şah İsmail döneminde saray dili Türkçe olmuş ve Farsça konuşmak yasaklanmıştır. 1828 Türkmençay Antlaşması’yla Azerbaycan’ın kuzeyi (bugünkü Azerbaycan toprakları) Rusya’ya bırakılmış güneyi ise bağımsız olarak bir süre devam etse de İngiliz işgaliyle birlikte Fars Pehlevi idaresine girmiştir. İkinci Dünya Savaşı ardından bölge ABD ve Rusya arasında yeniden paylaşılmış ve yeni kurulan Birleşmiş Milletler’in ilk görevi Azerbaycan’ın bölünmesini hukukileştirmek olmuştur. Böylece Azerbaycan dünya sulhuna feda edilmiştir. Bu dönemde olan bağımsızlık hareketleri ve kurulan devletler ise kanlı bir şekilde yıkılmıştır. Humeyni rejimi ise iktidarı ele geçirince çoğunluğu oluşturan halkın desteğini sağlamak için Anayasa’ya Türkçe’nin Farsça’nın yanında resmi dil olduğu ifadesini eklemesine rağmen bu hiçbir zaman uygulamaya geçmemiştir. Ve kamusal alanlarda Türkçe evrak kullanılmamış ve devlet dairelerinde Farsça konuşmak zorunlu tutulmuştur. Buna karşın Türkler de tepki olarak aruz vezni ile şiir yerine hece ölçülü şiiri tercih ederek millî edebiyatlarını koruma yoluna gitmişlerdir.
Bugün Güney Azerbaycan’da başta Varlık Dergisi olmak üzere Fars alfabesiyle Türkçe çeşitli yayınlar yayınlansa da gereken seviyede değildir. Ancak gençler arasında Türklük bilinci oldukça yaygındır. Örneğin Traktör isimli Güney Azerbaycan futbol kulübünün maçları bir millî kimlik ifade tarzı haline gelmiştir. Bu maçları internetten izlerseniz oldukça ilginizi çekecektir, eminim.” dedi.
Bir soru üzerine Doç. Dr. Mamedli “Bugün için Güney Batı Azerbaycan’ın başkenti olarak bilinen ve Türkiye’nin doğu sınırlarının karşısı olan Urumiye bölgesine İran Devleti’nin göz yumması veya desteğiyle İran’ın Kürdistan eyaletinden yoğun bir göç yaşanmaktadır. Buna karşın aynı zamanda dünyanın en büyük ikinci gölü olan Urumiye Gölü ise hatalı kullanım nedeniyle hızla kurumakta ve dünya çapında bir ekolojik felaket yaşanmaktadır. Bölgede yaşayan Türk halkı ise bu kuraklık nedeniyle tarım yapamamakta ve hızla bölgeyi terk etmeye zorlanmaktadır” dedi.
Konferans ardından Kocaeli İl Kültür Müdürü Adnan Zamburkan tarafından bir plaket takdim edildi.
PERVANA MAMEDLİ KİMDİR?Azerbaycan Devlet Üniversitesi gazetecilik bölümünde yüksek eğitim kazındıktan sonra 1985 yılında SSCB Gazeteciler Birliği’ne üye kabul edildi. 1998 yılından Azerbaycan Gazeteciler Birliği ve 2001’den bu yana da Azerbaycan Yazarlar Birliği üyesidir.
Azerbaycan Yabancı Diller Üniversitesi’nde Arapça ve İngilizce okudu. Vatanın sesi ve Odlar yurdu gazetelerinde muhabir olarak çalıştı. 1985- yılından 7 dilde (Azerbaycan, Rus, İngiliz, Fransız, Alman, Türk, Arap, Fars) yayınlanan «Azerbaycan bugün» dergisinin baş editörü olmuştur.
1998 yılından itibaren AMEA’nın Nizami adına Edebiyat Enstitüsü’nde Güney Azerbaycan edebiyatı bölümünde araştırmacı, yüksek araştırmacı, öncü araştırmacı olarak çalışıyor. Aynı zamanda 2000-2012 yıllarında Bakü Devlet Üniversitesinin Gazetecilik Fakültesi’nde basın tarihi fakültesinde baş öğretmen görevinde çalıştı. “Güney Azerbaycan basın tarihi” biliminin ilk yaratıcısı olup ve özel derslik hazırlamıştır. Konular üzere Azerbaycan ve Rus dillerinde programlar yaratmıştır.
2014’te Milli Havacılık Akademisi doçenti olmuş. 2002’de MEA’nın Nizami adına Edebiyat Enstitüsü’nde filoloji doktoru ödülünü almıştır.
2009’da Azerbaycan Gazeteciler Birliğinin H. Zerdabi, Azerbaycan Yazarlar Birliği’nin Uluslararası Samet Behrengi ve Resul Rıza ödülüne layık görülmüştür. Yerli ve yabancı basında 200’den fazla bilimsel makalesi yayınlanmıştır. Evli, iki çocuk annesidir.
Kitapları:
1. “Varlık” dergisinde edebiyat meseleleri, monografi. Bakü.Elm, 2000,200 s.
2. Güney Azerbaycan (Eş yazar; kitaptaki kültür ve edebiyat adamları ile ilgili edebi oçerklərin ve basınla ilgili özel tablonun yazarı) Veri kitabı.Bakü. “Orhan”, 2000.514 s.
3. “Güney Azerbaycan basın tarihi” (XIX, XX, XXI yüzyıllar) Bakü, Elm.2009,200 s.
4. Her iki yakanın gerçek aynası- “Azerbaycan dergisi” .Bakü .2014,200 s.
5.Cenubi Azerbaycan: edebi şahsiyetler, portretlər. 1.bölüm Bakü.Sabah, 2015,200 s.
6.Cenubi Azerbaycan edebiyat meseleleri. Bakü. Sabah 2015, 310 s.
Arap alfabesinden latıin alfabesine uyguladığı kitapları:
7.Cevat Heyet. Edebiyya bilimi (Edebiyat şünaslık) . (Bakü.Elm, 1996,200 s.)
8.Hebib Sahir. Arzu-Qenber. (Önsöz ve açıklayıcı sözlerle birlikte) Bakü. Elm, 2007.100 s. 9.Mehmet tagi Zehtabi. “Başka elim, dilim var benim” (ön sözle birlikte), Bakü. Elm.2011,208 s.
10. Qulamhüsen Saidi.”Sonsuz sefer” (ön sözle birlikte) Bakü,Hedef,2015,120 s.
10.Cenubi Azerbaycan edebiyatı antolojisi. (Çağdaş dönem) Bakü.Teas Press, 2015, 500 s. ve b.kitaplar
