Çocuğunuzun spora hazır olması demek, spor yaparken karşılaması gereken fiziksel, zihinsel ve sosyal becerilere sahip olması demektir.
Çocuğunuz Spor Yapmaya Hazır mı?
Yaşa göre spor seçmenize yardımcı olan kılavuzlar olsa da çocukların farklı oranda büyüdüklerini akılda bulundurmak önemlidir. Çocuklar sporun gerektirdiği fiziksel, zihinsel ve sosyal becerileri kazandığında spor yapmaktan daha fazla keyif alır ve daha başarılı olur, spor fizyolojisi önemli rol oynar.
2-5 Yaş Spora Hazır mı?
6 yaşından önce çocukların çoğunda organize sporlar için gerekli temel motor beceriler henüz bulunmaz. Okul öncesi hareketi teşvik oldukça kritik bir süreçtir.
Denge ve dikkat süreleri sınırlıdır, görme ve hareketli nesneleri takip etme becerileri tam olarak olgunlaşmamıştır. Bu yüzden koşma, yüzme, takla atma, top atma ve yakalama gibi temel beceriler üzerine odaklanmış aktivitelere eğilmek gerekir. Bu becerilerin gelişmesi için organize spor aktiviteleri gerekmez, aktif oyunlarla geliştirilebilir. Bu yaştaki çocukların dikkat süreleri kısadır, en iyi keşfederek, deneyimleyerek ve başkalarını taklit ederek öğrenirler. Açıklama az olmalı, daha çok oyun sırasında göstererek öğretilmelidir. Rekabetten de kaçınılmalıdır. Anne ve babalar iyi birer rol model olabilir, çocuklarını cesaretlendirmelidir.
6-9 Yaş Spora Hazır mı?
6 yaşlarında çocukların çoğunda basit organize sporlar için temel motor beceriler gelişmiştir. Ancak karmaşık motor beceriler için gerekli el-göz koordinasyonu yine de yeterli değildir. Takım oyunu ve stratejiler gibi kavramları anlamaya ve hatırlamaya henüz hazır değillerdir. Temel motor beceriler üzerine odaklanan ve basit seviyede adapte edilmeye çalışılan sporlar en uygun olanlarıdır.
Koşma, yüzme, beyzbol, tenis, jimnastik, savunma sporları ve kayak bunlar arasında yer alır. Kompleks görsel ve motor beceriler, hızlı karar verme yeteneği veya detaylı stratejiler ya da takım oyunu gerektiren futbol, basketbol, hokey, voleybol gibi sporlar bu yaş grubundaki çocuklar için modifiye edilmediği sürece zor gelecektir. Başarıyı, hareketi ve katılımı teşvik etmek adına kurallar esnek olmalıdır. Kazanmaktan ziyade öğrenme üzerine odaklanmalıdır. Kullanılan araçlar ve kurallar küçük çocuklar için uygun olmalıdır. Örneğin, toplar daha küçük, saha daha küçük, oyun süreleri daha kısa, aynı anda oynayan çocuk sayısı daha az, pozisyon değişimleri daha az olmalı ve daha az skor tutulmalıdır.
10-12 Yaş Spora Hazır mı?
10-12 yaş arasındaki çocukların çoğu daha karmaşık sporları yapmaya hazırdır. Kompleks motor beceri, takım oyunu ve strateji gerektiren sporları yapmak için gerekli motor ve bilişsel becerilere sahiptirler. Uzmanların çoğuna göre bu seviyedeki sporların hedefi beceri gelişimi, eğlence ve katılım üzerine olmalı, rekabet üzerine değil. Çocukların çoğu kaybeden takım yerine kazanan takımda oynamayı tercih eder.
Bu yaş grubundaki çocukların bir kısmında puberte (ergenlik) başlayabilir. Bu dönemde çocuklar arasındaki fiziksel farklılıklar, özellikle de erkek çocuklarında, çok çarpıcı olabilir. Çocuğunuz için en doğru spor seçiminde bu da etkili olabilir. Ergenliğe giren erkek çocuklar bir süreliğine daha uzun, daha ağır ve daha güçlü olur. Bu yüzden fiziksel bir avantaja sahip olabilirler, ancak bu daha yetenekli oldukları ve sporda üstün olacakları anlamına gelmez. Mümkünse, aynı fiziksel yeterlilikteki erkek çocuklarla rekabet etmelidirler. Benzer şekilde, daha geç olgunlaşan erkek çocuklar sporlarda bir süreliğine bir dezavantaj yaşayabilir. Bu bir yetenek eksikliği olarak görülmemelidir. Bu çocuklar duvar tenisi, yüzme, dövüş sporları, güreş ve bazı pist yarışları gibi daha az cüsse gerektiren sporlara yönlendirilmelidir.
Hızlıca gelişen büyümeler geçici olarak koordinasyon, denge ve bir beceriyi gerçekleştirebilme kabiliyetini etkileyebilir. Bunu bir efor ya da yetenek eksikliği olarak görmenin çocuklar açısından sporcu stresine yol açıp yıkıcı olabileceği de akılda tutulmalıdır.
Çocuğun Spora Hazırlanmasında Kılavuzlar
- Formda olun ve yeni yetenekler geliştirin. Çocuklarınızı fiziksel olarak geliştirirken yeni spor yetenekleri de öğrenebilecekleri aktivitelere katılmaları için yüreklendirin. Tabii bu aktivitenin yaşına göre doğru ve eğlenceli olması gerekir.
- Odak noktanız hep eğlence olsun. Rekabet, katı kurallar ve kazanma kavramlarından ziyade kişisel katılım, çeşitlilik, başarı ve eğlence odaklı spor programlarını tercih edin. Böylece ilgili olmalarını ve spora devam etmelerini sağlamış olursunuz.
- Kuralları kontrol edin. Kullanılan araçlar ve kurallar yaşlarına uygun olmalıdır. Değilse de uygun hale getirilmelidir.
- Güvenlik mutlaka öncelikler arasında olsun. Uygun ortam, uygun ekipman, koruyucu aksesuarlar, program dizaynı ve oyun kuralları çok önemlidir.
- Farklılıklar aklınızda bulunsun. Ergenlik öncesinde kız ve erkek çocukları arasında dayanıklılık, kuvvet, boy, vücut kitlesi açısından çok az farklılık vardır ve eşit şekilde birlikte yarışabilirler. Ergenlik sırasında temaslı sporlarda sporcuların doğru eşleşmesi için kronolojik yaş kadar cüsse ve fiziksel olgunluk da göz önünde bulundurulmalıdır.
- Temkinli ilerleyin. Tek bir sporda erken uzmanlaşmak, yoğun antrenman yapmak ve yıllarca devam etme kararı dikkatli alınmalı, çünkü yüklenmeye bağlı sakatlanma, mental stres ve tükenme riski vardır. Yalnızca tek bir spor yapmak, farklı sporlardan edinebilecekleri farklı motor becerilerin gelişmesini de engelleyebilir.
- Çocuğunuz hazır olana dek bekleyin. Çocuklar özsaygılarının oyunun sonucundan bağımsız olduğunu öğrenene kadar yarışmalı sporlarda yer almamalıdır.
- İyi bir spor programı bulun. Programlarda yer alan çocuklar ve ailelerinden geri bildirimler alın. Katılmadan önce programları kontrol edin. İyi bir programa yazdırıldığında çocuğunuz da zevk alarak yapacaktır.
