(Kasım 2008’de yazılmış yazımızı günün anlam ve önemine ithafen tekrar paylaşıyoruz)

Dünya tıpkı 1929 yılı gibi derin ve orta vadeli bir krizle uğraşıyor. ABD, Japonya, Rusya, Çin ve AB ülkeleri krize karşı tedbirler alsa da krizin yönlendiricileri onların da üstünde gözüküyor. Gerekirse devletler batırılacak ama kapitalizm yaşatılacaktır. Paranın ve gücün dünya egemenliğinin sürmesi için İkiz Kulelerden sonra kontrollü ama devasa boyutlarda bir krizle karşı karşıyayız.

Bu tip durumlarda genellikle “Filler dövüşür, çimenler ezilir.” Hükümet, etkilenmeyeceğini iddia etse de kriz asıl bizi ve bizim gibi ülkeleri derinden etkileyecektir. Zira ülkemiz, dış ticaretinin yüzde 50’sini AB ülkeleri ile yaklaşık yüzde 10’unu da Rusya ile gerçekleştirmektedir. Özelleştirmelerle içimize soktuğumuz büyük şirketler battığında tabi ki bundan etkileneceğiz. Sıcak parayla ayakta durmaya çalışan bir ekonomi para trafiği değiştiğinde elbette etkilenecektir.

Biz ne yapabiliriz? Asıl önemli olan bu. Yıllar yılı yerli malı kullanma ve yabancı malları boykot kampanyalarına pek ilgi göstermedik. Küreselleşeceğiz diye düzenli geliri olmayan çiftçi, üniversite öğrencisi hatta işsizin bile 3 – 5 tane kredi kartı oldu. Lüksten asla taviz vermedik. Maaşımızın 2 – 3 katı  cep telefonumuz, ayran içmeye peşin para bulamasak da tatile gitme alışkanlığımız hep varoldu. Tüketerek ve tükenerek yaşamaya ömür dedik, aldandık.

Zararın neresinden dönersek kârdır. Yeter ki bunların küresel oyunlar olduğunun bilincine varalım. Türkiye Kamu–Sen Ar-Ge Merkezi vatandaşlarımız için öneri paketi hazırlamıştır. Sosyal sorumluluğumuz gereği vatandaşlarımızı uyarmayı bir görev görüyor, yetkilileri de sosyo-ekonomik hayatta bir an önce tedbir almaya çağırıyoruz:

• Borçlanarak araba ya da ev almayın, bu ihtiyaçlarınızı erteleyin.
• Kara gün için biriktirilen altın benzeri yastık altı tasarruflarınızı bozdurmayın.
• Bankacılık işlemlerinde internet ve ATM’leri kullanın. Daha az masraf ödersiniz.
• Kredi kartlarınızın sayısını azaltmaya bakın veya düşük faizli borçlanmayla kapatın.
• Kredi kartıyla zorunlu kalmadıkça alışveriş yapmayın.
• İnternet, telefon, elektrik ve su gibi fatura giderlerinizi minimuma indirin.
• Zorunlu olmadıkça ev eşyalarınızı yenilemeyin ve gereksiz tadilat yapmayın.
• Her aybaşında bir bütçe yaparak gelecek ayın harcama planını çıkarın.
• Kış öncesi kombinizin bakımını, cam ve kapılarınızın izolasyonunu yaptırın.
• Televizyon, bilgisayar gibi elektrikli gereçlerinizi kapattığınızda fişini de çekin.
• Çamaşır ve bulaşık makinelerini tam doldurmadan çalıştırmayın.
• Evinizin tüm bölümlerini düşük ısıda sürekli ısıtırsanız daha az doğalgaz yakarsınız.
• Çok zorunlu olmadıkça dışarıda yemek yemeyin.
• Tasarruflu ampul ve düdüklü tencere kullanın.
• Küçük alışverişler için büyük marketlere gitmeyin.
• Alışverişe çıktığınızda sadece ihtiyacınız olanları alın. Özellikle liste yaparak gidin.
• Yürünebilecek yerde araç kullanmayın veya toplu taşıma araçlarını tercih edin.
• Mümkün olduğu kadar ev halkını da tasarrufa teşvik edin.
• Lüks ve israfa dayalı yaşantıların TV’lerden ailece seyrine son verin. (S.P.)
• Komşuyla, akrabayla ve arkadaşla yarış duygunuza ket vurun. (S.P.)