Günümüzden 50-60 yıl önce, “Dünyanın en büyük palavracıları Acemlerle Marsilyalılardır…” derler, çeşitli fıkralar anlatıp gülerlerdi… Aradan bunca zaman geçtikten sonra bir de bakıyoruz ki: Ermeniler onları açık ara  sollamışlar. Hem de ne sollayış; erişebilene, yetişebilene aşk olsun!..

Yok Ermeni katliamıymış, yok efendim Ermeni soykırımıymış… Mış da mış mış, mış da mış mış…

“Teb’a-i sadıka” (sadık uyruk) demişiz, her türlü sanatı icra etmelerine göz yummuş, her türlü makama geçmelerine ses çıkarmamışız. Dahası: Ayırmamışız, yan bakmamışız… Bütün bunlara karşılık onlar fırsat buldular mı ihanet etmekten vaz geçmemişler, Türk’ü arkadan vurmaktan geri kalmamışlardır!.. “Türk’ün zehirli kanı, Ermeninin asil kanıyla birleşince temizlenir” yâvesini duymayan sebükmağazlar, nazik yerlerini yırtarcasına bağırdılar: “Hepimiz Ermeniyiz!..”

            Güle güle kucaklaşıp öpüşen cumhurbaşkanlarından Serj Sarkisyan, 2011 Temmuzunun son günlerinde Ermeni bızdıklarına seslendi:“Karabağ’ı biz aldık. Ararat (Ağrı)’ı almak size kaldı.”

            Siyasette Ermeni palavrası, mimarlıkta Ermeni palavrası… Uluslar arası sorunlarda Ermeni palavrası… Herkesi kör, âlemi sersem sanıyorlar.Yıl: 1919…. ABD Kongresi’nden General James Guthurie Harbord başkanlığında oluşturulan bir kurul Türkiye’ye gelir. Aralarında Ermeni  subaylar da vardır… Bu topluluk Manda ve Ermeni meselesini araştıracaktır. General Harbord, Ermeni yaygaralarına kulak asmayarak gördüklerini, öğrendiklerini yansıttığı raporunu ABD Kongresi’ne sunar.

Ermeni sorunu, Kongrece Türkiye lehine çözümlenir. Aradan tam 92 yıl geçer ama, Ermeni palavraları bitmek tükenmek nedir bilmez. Ne hikmettir bilinmez, akıl erdirilemez: Dünya kamuoyu da bu safsatalara saf saf inanmakta devam eder… Bu arada bizim ilgililer-bilgililer, etkililer-yetkililer ne yaparlar, ne ederler; o da ayrı bir muammadır… Yemliha uykusuna horul horul devam ederler…

***

Aslan İsmayilov, 2.3.2012 günü Bakû’da, “1988 Sumgayıt olaylarında Ermenilerin Ermenileri katlettiklerini” açıkladı (zikr. Vahap Kara, genel ağ, 3.5.2012). Sonra bu yaratıklar Yahudi gibi hem vurur, hem de bağırırlar: “Vurmasana be!..”

***

Turan Kültür Vakfı’nın yayınladığı Kadim Türkler ve Ermenistan adlı kitapta şunları okuyoruz: “Ermeni tarihçiliğinin hâkim anlayışı, bugünkü Ermenistan topraklarında yaşayan Ermenileri Aytohtan, yani köklü halk olarak kabul edilen peşin ve ilkel bir anlayışa dayanmasıdır. Bu anlayış tabiî olarak tarihî ve ilmî bir anlayış değil, geçen yüzyıldan miras kalan milliyetçilik hareketlerinin Ermenilerce ırkçılık boyutuna taşınan siyasî bir anlayıştır. Yine bu anlayış, Âzerbaycan Türklerinin asıl vatanlarından kovulmalarına ve soykırıma uğramalarına temel teşkil etmektedir. Bölgenin asıl sahipleri olan Albanları, kadim Türkleri ve daha sonra devam eden Türk hâkimiyet dönemlerinin tarihini atlayarak yüzyılın başlarından itibaren başlatılan Ermeni vatanı (!) tarih ilmiyle hiçbir alâkası olmayan “yalan” bir Ermeni tarihidir. Bu tarihî yalanın tarihini ortaya koymak ise, her namuslu ilim adamı, ahlâkı sahibi aydın ve tarihçinin sorumluluğu olduğu kanaatindeyiz.”

Yine Turan Kültür Vakfı’nın yayınladığı Kadim Türk-Oğuz Yurdu “Ermenistan”da şu satırlar gözümüze çarptı: “Türkiye’yi ‘soykırım’ yapmakla suçlayıp tazminat ve toprak istemekle kalmayıp, Âzerbaycan topraklarının yüzde 21’ini işgal altında tutan ‘Ermenistan’ın, üzerine kurulduğu toprakların bile tarihî Türk Yurdu olduğunu kimse hatırlatmıyor… 1918 yılında Çar Rusyası’nın güdümünde sözde ‘bağımsız’ olan ‘Ermenistan’ın nüfusunun yarısı Türk’tü… Bugün ise, bu minik ülkede ne bir Türk ve ne de bir Türk eseri vardır…

‘Ermenistan’ yalnızca soykırımcı değil, aynı zamanda medeniyet eserlerini yok eden vandalisttir. Elinizdeki kitap, hem suçlu, hem de güçlü olmak isteyen ‘Ermenistan’a tarihî bir cevaptır.”

***

Şimdi de gelelim mimarlık meselesine… Bu palavralara kulak verecek olursak, Istanbul’da Ayasofya, Süleymaniye ve Sultanahmet hariç, han, hamam, saray, sahilsaray, okul, kışla, cami, hastane, devlet dairesi vb. bütün binaları Balyanlar yapmış… Hemen sormak gerekir: Balyanlar mimar mıdır?..Ne gezer!.. Ya necidir?.. Müteahhit..

Heybeliada Bahriye Mektebi, Kirkor Balyan’ın değil, Mühendishane’de 30 yıl hocalık yapmış, 1827-29 yıllarında Başmimarlık makamında bulunmuş olan Kırımlı

Mahmut Ağa’nındır…

Eski Çırağan Sarayı ve Rami Kışlası, Senekerim Balyan’ın eseri olarak gösterilen Bayazıt Yangın Kulesi, Nikoğos Balyan’ın adıyla anılan Ortaköy ve Hırka-i Şerif camileri; Garabet ve Nikoğos Balyan’a ait olduğu söylenilen Dolmabahçe Sarayı Seyyid Abdulhalim Efendi’nin eserleridir.

Divanyolu’ndaki Sultan İkinci Mahmud Türbesi Garabet Balyan’ın değil, Mühendis Halim Efendi’nindir.

Sarkis Balyan’ın eseri olarak gösterilen Mecidiye Kışlası (Taşkışla) ve Harbiye Mektebi (Askerî Müze) İngiliz Mimar Williams James Smith’indir. Yine ona bağlanan binalardan Baltalimanı Sahilsarayı ile Dolmabahçe Sarayı Tiyatrosu İtalyan mimar Fossati’nin; Yıldız Hamidiye Camisi İtalyan Montanie; Harbiye Nezareti binası Mühendishane’den yetişen Ali Paşa’nındır. Sarayburnu Antrepoları Simon Balyan’ın değil, August Jasmund’un eseridir.

Kevork Pamukciyan, Sarkis Balyan’nın 1855’te Ecole des Beaux-Art’tan mezun olduğunu yazmaktadır. Oysa o yıllarda Sarkis Balyan 1853’te Sultanahmet’te inşa ettiği bir hanın çatısının çökmesinden dolayı kodestedir. İTÜ’den Aygül Ağır’ın adı geçen okulla yaptığı yazışmalarda Balyanlar’dan hiç kimsenin bu okulda okumadığı açıkça belirtilmiştir…

Osmanlı tarihinin en büyük inşaat yolsuzluğu Balyanlar tarafından yapılmıştır… 1871’de tamamlanan Çırağan Sarayı’nın müteahhitliğini yapan Sarkis Balyan’a işçi ve esnafa ait ödemelerin bir bölüğünü yapmamasından ötürü dâvâ açılır. 1886’da tamamlanan muhakeme sonucunda Balyanların üç yüz bin altını aşkın inşaat yolsuzlukları tespit edilip bütün mal varlıklarına el konulur.

Kuruçeşme adası ise ayrı bir rezalettir…

Böyyük araştırmacı, eski yazıyı bilmediği için belgeleri ücretle okutan, Adalar  Belediye Başkanı olmak şehvetiyle yanıp tutuşan Parsek Tuğlacıyan, “irade”yi “ferman” olarak gösterir!..  Çalışmaları sayesinde aydınlandığımız, yukarıdaki bilgileri aldığımız Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi öğretim üyesi  Yar. Doç. Selman Can, Devlet Arşivlerinde yıllarca kafa  patlatarak, göz nuru dökerek, dirsek çürüterek, emek vererek meseleyi enine boyuna inceler. Çalışmalarını zaman zaman makaleler, röportajlar şeklinde kamuya duyurur. Onun bu ömür törpüsü çalışmalarını Erzurum İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü “Bilinmeyen aktörleri ve olayları ile SON DÖNEM OSMANLI MİMARLIĞI” (Erzurum 2011) adıyla kitaplaştırmış bulunuyor.

Büyük boy 128 sayfa; mazrufu kadar zarfı da şirin bu kitapta, Balyanların pek çok marifetlerini yansız olarak işleniyor. Saydıklarımızdan çok daha fazlasını bu kitapta bulmak mümkün.

Genç, çalışkan ve değerli bilim adamımız olan Selman Can ile Erzurum Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nü candan, gönülden kutluluyoruz.

            Mâni

Hemen girip içeri

Doldurunuz salonu

Selman Can’la patladı

Balyanların balonu

  Aydil Erol