Gazimağusa Belediyesi, Kıbrıs Türk Sanayi Odası ve Kıbrıs Türk İnşaat Müteahhitleri ortaklığında düzenlenen ”Çözüm Yolunda Kapalı Maraş” isimi panel dün saat 18:00’da Gazimağusa Belediyesi’nde yapıldı. Moderatörlüğünü Anıl Kaya’nın yaptığı panelde konuşmacı olarak Mağusa İnisiyatifi Başkanı Dr. Okan Dağlı, AB Derneği Eski Başkanı Ali Erel, Araştırmacı Yazar İsmail Bozkurt ve DAÜ Öğretim Görevlisi Doç. Dr. Yücel Vural yer aldı. Panelinin açılışında, Gazimağusa Belediye Başkanı İsmail Arter, Kıbrıs Türk Sanayi Odası Başkanı Ali Çıralı, Kıbrıs Türk İnşaat Müteahhitleri Başkanı Cafer Gürcafer konuşma yaptı.

Gazimağusa Belediye Başkanı İsmail Arter, seçimlerin ardından liderler arasında yeniden başlayan müzakerelerin çözüm umudunu artırdığını ve güven artırıcı önlemlerin konuşulmaya başlandığını, kapsamlı çözüme giderken küçük ama umut veren adımların karşılıklı olarak atılmaya başlandığını söyledi. Belli bir süreden beridir sosyal ve siyasi olarak gündemde olan kapalı Maraş’ın panelde derinlemesine konuşulmasının daha yararlı olacağını, belediye olarak panel düzenlemeye ve işin içinde olan kişilerin toplumu bilgilendirmesi için konuyu tartıştırmaya devam edeceklerini,  halkın uzmanlardan bilgi almasının önemli olduğunu söyledi. Halkın kendi geleceği ve toplumsal menfaatleri konusunda farklı düşünmesi ve bölünmesinin farklı hedefler ortaya çıkaracağına ve o noktada sorun olabileceğine dikkat çeken Arter, büyük çoğunluğun ne istediğinin ortaya çıkması ve ortak hedefler belirlenmesi açısından panelin faydalı olacağını, tartışma sürecinden toplumu temsil edecek bir görüşün çıkmasını beklediğini söyledi. Halkın nabzını tutan çalışmalarının olduğunu, Derinya Kapısı’nın açılması konusunda da esnafın ve sivil toplumun talebi olduğunu, uzun süre bekleme lüksümüzün olmadığını söyledi. Maraş konusunda da bir 40 yıl daha bekleme lüksümüzün olmadığını söyleyen Arter, kapalı Maraş ile yan yana yaşamak ve açık tarafı sinekten arındırmak ve temiz tutmanın kolay olmadığını, bu konuda düzenleyecekleri ve destek verecekleri panellerle toplumu bilgilendirmeye ve sonuçlar çıkarılması için çaba göstermeye devam edeceğini ifade etti.

Kıbrıs Türk Sanayi Odası Başkanı Ali Çınarı, çözüm konusunda umutların yükseldiği bir dönemde kapalı Maraş’ın çözüm sürecine etkisinin nasıl olacağı ve nasıl bir formülün bulunabileceğinin tartışılması için düzenledikleri panelden iyi sonuçlar çıkmasını diledi.

Cafer Gürcafer de, Maraş’ın neden olduğu sorunların toplumun her kesimini ilgilendiren konular olduğunu, ancak Gazimağusa halkını çok daha fazla ilgilendirdiğini söyledi. 40 yıldır dikenli tellerin yarattığı travmayı yaşadıklarını,  girmenin yasak olduğu tabelaları gördüklerini, anlam veremediği kadar asker yoğunluğu olduğunu ifade eden Gürcafer, tüm bunların ölü Maraş’ın yarattığı olumsuzluk olduğunu söyledi. Kültür mirası ve en değerli sahillere sahip olan Gazimağusa’nın ekonomik olarak gelişemediğini, en çok göç veren bölge olduğunu, sivil toplum olarak ne istediğimizi ortaya koymamız ve çözüm fırsatını kaçırmamamız gerektiğini söyledi.

Panelin ilk konuşmacısı Mağusa İnisiyatifi Başkanı Dr. Okan Dağlı, 5 yıldır konunun konuşulduğunu, 1974’te rekabet üstü değerlerini kaybeden Gazimağusa’nın Kıbrıs’ın 3. büyük kentiyken şimdi kuzeyin 3. büyük kenti olduğunu, 8 km’lik sahil şeridi ile turistik özelliği olan kentin bu özelliğini de kaybettiğini söyledi. Mağusa İnisiyatifi olarak güneydeki Mağusalılar ile temasları olduğunu, Maraş’ın geleceği Mağusa’nın kuzeyi ile birlikte düşünüldüğünde anlamlı olacağını, Maraşlı Rumların böyle düşündüğünü, gelecekte Maraş imar edilecekse mutlaka Mağusa ile entegre bir şekilde çözülmesini istediklerini söyledi. Mağusa Limanı ve turizmde yeniden yapılanma paketiyle hem ekonomik hem siyasi dinamik yakalanırsa bu durumun değişebileceğini, Maraş’ın tellerin kaldırılmasından önce fizibilite çalışmasına ihtiyaç olduğunu, dış finans kaynaklarının desteğiyle Mağusa limanını da içeren bir öneriyi Kıbrıs Türk tarafınınreddettiğini söyledi. Hazırladıkları Mağusa Canlandırma Planı’nı aktaran Dağlı, Maraş’ın bir arada yaşanacak ve çekim merkezi olacak bir yer olması gerektiğini söyledi.UNESCO’NUN kültür mirası listesinde yer almadığımız için tarihi yerlerin restore edilme şansının da olmadığını söyleyerek, Salamis, Engomi, Mağusa ve Maraş’ın bütün olarak iki toplumun işbirliğinde düşünülmesi gerektiğini söyledi. Maraş için çeşitli uzmanlardanoluşacak 38 kişilik teknik ekibe ihtiyaç olduğunu ifade eden Dağlı, “liderlerin yanında teknik ekipler altyapı çalışmalarına başlasa neden bu çözümü geciktirsin? diye sordu.

Yrd. Doç. Dr. Yücel Vural, Maraş’ın neyi ifade ettiği ve yeni süreçte Maraş’ın nasıl bir rol üstleneceği konularında iki başlık olarak yaptığı konuşmasında, Maraş’ta savaşın bitmediği bir görüntü olduğunu, bir topluma ait olan bir yere rehine muamelesi yapıldığını, bunun yeni döneme uygun olmadığını söyledi. Maraş’ın bütünlüklü çözümsüzlüğün unsuru olduğunu, uzun yıllardır Maraş’ın neden kapalı olduğunun hukuki ve siyasi olarak izahının olmadığını, Maraşı’ı 40 yıldır kapalı tutarak “Rumlara güvenmiyoruz”mesajı verildiğini söyledi. Maraş’ın çözümsüzlüğün kilidini kıracak bir statüye sahip olduğunu, Maraş konusunda atılacak bir adımın Kıbrıs sorunun çözümünü kolaylaştıracağını, bölgenin Gazimağusa Belediyesi ile Maraş Belediyesi’nin işbirliği yapacağı bir mekan haline getirilmesi de gerektiğini söyledi. Ercan ve Mağusa Limanı konusunda ve Maraş konusunda adımlar atılması gerektiğini, Maraş’ın turizm potansiyelinin harekete geçirilmesinin önemli olduğunu söyledi. Vural, Maraş’taki mülk sahiplerinin mülklerini ziyaret etmesine de izin verilmesi gerektiğini söyledi. Kapalı Maraş’ın rehine olarak kullanılmaya başlanmasından sonra bu bölgenin Rumlara verilmesi durumunda Mağusa Limanı’nı kullanamayacağımızı düşündüğümüzü ve bölgenin bütünlüklü çözümün parçası görüldüğünü ifade ederek, Akıncı’ya verilen destekte Maraş konusun etkili olduğunu ifade etti. Vural, kapalı Maraş’ın Mağusa ile birleşmesinin, yığınsal olarak bunun talep edilmesi, iki liderin de Maraş’ın çözülmesi görüşlerini ileri götürmesi ve uluslararası dayanışmayla mümkün olabileceğini söyledi.

AB Derneği Eski Başkanı Ali Erel, Maraş’ın esas sıkıntısını Mağusalılar’ın çektiğini, konununKıbrıs sorunun çözümünü bloke den bir konu olduğunu ve konuyla ilgili güvenlik konseyi kararı olduğunu, Maraş alındığı günden beri Türk ordusunun kontrolünde, KKTC cumhurbaşkanının bile giremediği bir bölge olduğunu söyledi. Maraş’ın BM kontrolüne verilmesi gerektiğini, bunun önceden yapılması gerektiğini, Maraş’ta Abdullah Paşa Vakfı’na ait mülk olduğunun söylendiğini ifade etti. Maraş’ın açılmasını istediğini ancak açılabileceğine inanmadığını ifade eden Erel, “Maraş’ın yıllardır yıpranmaya bırakılmasının bedelini Türkiye ödeyebilir mi? diye sordu. Erel,  Maraş’ın verilmesi konusunda baskı yapmaya devam etmemizi, Mağusalılar’ın fareli kentin yanında yaşamama hakkı olduğunu, güvenlik konseyi kararlarında Maraş’ın ön şartsız olarak verilmesinin yazdığını, TBMM’nin 1974’te aldığı karar gereği Maraş’ın tutulduğunu, bizim anayasamızın da sınırlardaki yetkiyi Türkiye’ye verdiğini ifade etti.Akıncı’nın seçim döneminde söylediği gibi Maraş’ı ön şartsız vermeye hazır olup olmadığını soran Ali Erel, Akıncı’nın Türkiye Cumhuriyeti yetkilileri ile görüşüp sonucu halka söylemesi gerektiğini, kendisinin önerinin Maraş’ın açılması, gümrük birliğine girilmesinin talep edilmesi olduğunu ifade etti. Maraş’ın ve kapıların açılmasında karar mekanizmasının burada değil, olmaması gereken yerlerde olduğun ifade eden Erel, yüzde 65 halk iradesinin devam ettiğini bu iradenin uluslararası hukuk içine girilmesini talep ettiğini söyledi.

İsmail Bozkurt da, çok yakın tarihe kadar Mağusa’nın Kıbrıs’ın başkenti olduğunu, BM kararlarında Maraş’ın açılması konusunun gündeme geldiğini, geçmişte Türk yönetiminin mal sahiplerine mallarına sahip çıkması için çağrı yaptığını, Akıncı’nın kazanmasının yeni bir devinim yarattığını ancak Maraş’ın açılması kararının hemen verilemeyeceğini söyledi. Yeni başlayan müzakere sürecinde Cumhurbaşkanı Akıncı’ya Maraş konusunda yüklenmenin doğru olmadığını ifade eden Bozkurt, çok uzak olmayan gelecekte sürecin sonunun görünebileceğini söyledi.