Her kadın bir gün mutlaka anne olmak ve bu özel duyguyu yaşamak ister. Bu süreci rahat ve sağlıklı geçirebilmek için ise sadece hamilelik döneminde değil, gebe kalmadan önce bir takım önlemler alınması büyük önem taşır. Memorial Ataşehir Hastanesi Tüp Bebek Merkezi’nden Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Fırat Tülek, anne adaylarının gebe kalmadan önce almaları gereken 10 önlem hakkında bilgi verdi.

1-Sigarayı bırakın

Çocuk sahibi olmayı planlayan bir kadının dikkat etmesi gereken ilk nokta gebelik öncesi dönemde sigarayı bırakmak olmalıdır. Yapılan araştırmaların birçoğu tütün kullanımının kadın doğurganlığını ve erkekte sperm sayısını azalttığını göstermektedir. Ayrıca hamilelik döneminde sigara içmek; erken doğum, bebekte düşük doğum ağırlığı, plasenta problemleri, düşük yapma, ölü doğum, yarık dudak/ damak gibi birçok sağlık problemine neden olmaktadır.

2-Alkol tüketmeyin

Gebelikte alkol alımı ile ilgili tanımlanan bir eşik değeri yoktur. Bu nedenle gebelik öncesinde ve gebelikte alkol alınmamalıdır. Alkol tüketimi gebelikte düşük riskini ve ölü doğum riskini artırmakta ayrıca aşırı alkol alımı, fetal alkol sendromu olarak tanımlanan bebekte yüz deformitelerine ve zeka geriliğine neden olmaktadır.

3-İdeal kilonuzdayken hamile kalmaya dikkat edin

Hamile kalınmadan önce sağlıklı bir kiloya ulaşılmalıdır. Çok zayıf ya da çok kilolu olarak hamile kalmak, gebelik sürecinde yüksek tansiyon, diyabet yani şeker hastalığı, çarpıntı hissi ve yorgunluk gibi birçok problemi beraberinde getirmektedir. Düzenli egzersiz yapılarak vücut hamilelik dönemine hazırlanabilir.

4- Yanlış beslenme alışkanlığınızdan vazgeçin

Hamilelik öncesinde sağlıklı ve dengeli beslenmeye başlamak çok önemlidir. Sağlıklı beslenmek aynı zamanda düzenli beslenmek demektir. Günlük olarak 3 ana öğün ve hafif ara öğünler ile beslenmeye özen göstermek gerekmektedir. Yenilen gıdalarda çeşitliliğe önem verilerek pek çok vitamin ve minerali almak mümkün olmaktadır. Aşırı yağlı, tatlı ve kalorili gıdalar yerine; protein ve karbonhidrattan zengin, yağ oranı düşük besinler tüketilmelidir. Çay ve kahve tüketimi azaltılıp bunların yerine ayran, süt ve taze sıkılan meyve sularını tercih edilmelidir. Dengeli beslenmek yerine vitamin ve mineral hapları tüketmekten kesinlikle uzak durulmalıdır.

5- Folik asit takviyesine başlayın

Bebeğin beynine ve omuriliğine giden sinir yolu yani nöral tüp gebeliğin ilk ayında daha gebelik fark edilmeden bile önce gelişmektedir. Gebe kalmadan önce tavsiye edilen folik asit kullanımı, sinir yolu kusuruna (nöral tüp defektleri) engel olmaktadır. Gebelik planlayan tüm kadınların gebelikten önceki 2 ay ve gebeliğin ilk 3 ayında günde 400 mikrogram folik asit alması gerekmektedir.

6- Doktorunuzla doğru bir planlama yapın

Sağlıklı bir gebelik yaşamak için, gebe kalmadan önce sağlık kontrolünden geçilmelidir. Gebelik öncesi sağlık kontrolü özellikle otuzlu ve kırklı yaşlarda ya da annenin kronik herhangi bir rahatsızlığı var ise daha büyük önem taşımaktadır. Gebelik öncesi sağlık kontrolünde anne ve baba adayının aile öyküleri alınarak kalıtsal özellik gösterebilecek bir hastalığın olup olmadığı araştırılmaktadır. Jinekolojik muayene ve ultrasonagrafi ile rahim ve yumurtalıklar değerlendirilmektedir. Rahme ait bazı bozuklukların da (miyomlar, polipler gibi) hamilelik öncesi saptanması önemlidir. Eğer gerekli görülürse smear testi uygulanmaktadır. Laboratuvar testleri ile karaciğer, böbrek fonksiyonları ve kronik hastalık varlığı (hepatit, rubella, toksoplazma, şeker, hepatit gibi) araştırılmaktadır. Sağlık kontrolünde bu zamana kadar kullanılan doğum kontrol yöntemi göz önünde bulundurulmaktadır.

Uzun süre belli bir doğum kontrol hapı kullanıldığında, doğurganlığın geri gelmesi zaman alabilmektedir. Kadınların %50’si son doğum kontrol hapını kullandıktan 6-7 ay sonrasında ancak gebe kalabilmektedir.Eğer gebede herhangi bir kronik rahatsızlık varsa, obezite ya da şeker hastalığı; yüksek tansiyon, astım gibi kronik bir rahatsızlık, gebe kalınmadan önce bunların kontrol altında olduğundan emin olunmalıdır. Doktorlar bazı durumlarda gebelikte bazı tedaviler önerebilmektedir. Ayrıca hekimler gebelik boyunca var olan kronik rahatsızlıklar için dikkat edilmesi gerekenler konusunda gebeyi bilgilendirmektedir. Aynı şekilde aile öykülerinde genetik bir rahatsızlık olan gebenin bu konuda da doktorunu bilgilendirmesi gerekmektedir.

7- Aşıların tam olması önemli

Suçiçeği, rubella gibi enfeksiyonlar doğmamış bir bebek için tehlike arz edebilmektedir. Eğer gerekli aşılar yapılmamışsa, gebe kalınmadan en az 1 ay önce kan testi yapılarak bağışıklığın, aşıların kontrol edilmesi gerekmektedir.

8- İlaç kullanımına dikkat!

Erken hamilelik dönemleri içerisinde bir takım ilaçlar plasentadan geçip bebek gelişimini olumsuz etkilemektedir. Kullanılan ilaçlar, vitamin ya da bitkisel takviyeler konusunda doktorlar mutlaka bilgilendirilmelidir. Kullanılan ilaç başka bir ilaçla değiştirilebilir ya da gebe kalınmadan önce bırakılması önerilebilmektedir.

9- Diş tedavinizi yaptırın

Hamilelik planlanırken dişlerin ve diş etlerinin sağlıklı olduğundan emin olunması gerekmektedir. Ağız içinde mevcut olan sorunlara ait tedavilerin hamilelikten önce tamamlanması bu süreci kolaylaştırmaktadır. Hamilelikte diş eti hastalıkları riski daha fazladır ve diş eti hastalıkları erken doğuma bile neden olabilmektedir. Bu sebeple gebelik öncesinde ağız ve diş kontrolünün yapılması ve iyi bir ağız hijyeninin kazanılmış olması gerekmektedir.

10- Düzenli egzersiz yapın ve stresi azaltın

Hamilelik öncesinde düzenli egzersiz hamilelik döneminin daha rahat geçmesi açısından önemlidir. Hamilelik döneminde ve öncesinde özellikle yoga ve pilates son dönemlerde anne adaylarının en çok tercih ettikleri egzersizlerdendir. Vücudu rahatlattığı gibi normal doğum planlayan annelerin motivasyonunu artırmakta, sırt ve bel ağrılarını ve aynı zamanda stresi azaltarak gebelik öncesi ve sonrasında anne adaylarına büyük faydası olmaktadır.